Zastosowanie badań NDT i przegląd kilku wybranych technik

NDT to skrót od angielskiego non destructive testing, czyli w dosłownym tłumaczeniu badania nieniszczące. Są one wykorzystywane w procesach budowy maszyn, obiektów, konstrukcji, a także podczas ich eksploatacji. W naszym artykule przyjrzymy się konkretnie kilku badaniom nieniszczącym z oferty polskiego laboratorium. Rozwiniemy skróty ich nazw i sprawdzimy, jakie mają zastosowania.

Gdzie wykorzystuje się badania nieniszczące?

Zacznijmy od tego, by wyklarować naszym czytelnikom, gdzie wykonuje się badania nieniszczące i w jakim celu. Domyślamy się, że na pierwszy rzut oka nazwa i definicja badań NDT może być nieco myląca, bo przecież badaniem nieniszczącym możemy nazwać np. pomiar grubości gotowego kształtownika ze stali, którego dokonuje się za pomocą tradycyjnych przyrządów pomiarowych. To prawda, jednak NDT to znacznie szersza paleta możliwości badań z wykorzystaniem zaawansowanych technologii. O badaniach NDT nie mówimy raczej w kontekście sprawdzania jakości gotowych elementów z masowej produkcji, tylko o badaniach przeprowadzanych na kompletnych maszynach, urządzeniach, obiektach (budowlach, zbiornikach), instalacjach, które mają być oddane do użytku lub są już w trakcie eksploatacji. Badania oferowane przez Laboratorium Badań Nieniszczących DRACO są realizowane na terenie całego kraju – jak czytamy – z lądu, wody i powietrza. Już sam ten opis sugeruje, jak poważne mogą to być przedsięwzięcia.

Co oznaczają skróty nazw wybranych badań NDT?

Przyjrzeliśmy się bliżej kilku wybranym badaniom NDT, by sprawdzić, co oznaczają ich nazwy i jakie to właściwie badania. Litera „T” w omawianych badaniach to skrót od angielskiego „testing”. Zacznijmy od tych najprostszych: VT to badania wizualne (visual) wykorzystywane najczęściej w połączeniu z inną metodą badań nieniszczących jako badania wstępne; prowadzone w sposób bezpośredni (okiem nieuzbrojonym) lub pośredni np. lupą.

UT to badania ultradźwiękowe (ultrasonic) umożliwiające wykrywanie niebezpiecznych nieciągłości materiałowych wewnętrznych, powierzchniowych i podpowierzchniowych. Są często alternatywa dla kolejnych badań – RT, badań radiograficznych (radiographic), które pozwalają na wykrywanie niezgodności wewnętrznych i podpowierzchniowych. Badania UTT to ultradźwiękowe badania grubości materiału (ultrasonic thickness). Badania HT to pomiary twardości (hardness) twardościomierzami, LT to badania szczelności (leak) metodą pęcherzykową, a PT to badania penetracyjne (penetration) z wykorzystaniem cieczy do wykrywania otwartych nieciągłości powierzchniowych. Do wykrywania nieciągłości powierzchniowych i podpowierzchniowych wykorzystuje się również badania MT magnetyczno-proszkowe (magnetic-particle).

Badania pozwalające wykrywać nieciągłości w postaci m.in. pęknięć, ubytków erozyjnych lub korozyjnych, określając ich wielkość i głębokość zalegania to badania ET. Literka „E” w nazwie to skrót od „eddy current”, ciekawego tłumaczenia „prądów wirowych” w naszym języku.

Wymienione badania NDT to jedynie część oferowanych technik badawczych, stosowanych w przeróżnych branżach. Ich dobór zależy od konkretnych potrzeb (celu) i warunków.